Kanker en complexe slokdarm-en pancreaschirurgie: gestegen overlevingskansen na de bundeling van expertise sinds 4 jaar

De meerwaarde van disciplinaire expertise en overleg

Uit de wetenschappelijke literatuur blijkt dat hoogwaardige specialistische zorg alleen kan worden geboden in een geschikte omgeving waar voldoende klinische en wetenschappelijke expertise beschikbaar is, die wordt toegepast en voortdurend wordt verbeterd. Cijfers van het Kankerregister bevestigen deze observatie voor complexe slokdarm- en pancreaschirurgie.

Daarom wordt de complexe slokdarm- en pancreaschirurgie sinds 1 juli 2019 "geconcentreerd" in een beperkt aantal centra die deskundig zijn op dit gebied, aan alle kwaliteitscriteria voldoen en een overeenkomst hebben ondertekend met het RIZIV. Sinds 1 januari 2020, na een overgangsperiode van 6 maanden, heeft het RIZIV er consequent voor gekozen om alleen operaties te vergoeden uitgevoerd in een van de erkende centra voor complexe chirurgie.

Het RIZIV vergoedt ook de multidisciplinaire consultatie ter bespreking van de mogelijkheid van een complexe heelkundige ingreep voor deze complexe aandoeningen. Deze keuze voor een multidisciplinaire aanpak wordt ook weerspiegeld in de centra, die 24 uur per dag en 7 dagen per week op één locatie geconcentreerde kwaliteitszorg bieden met een team van gespecialiseerde artsen en paramedisch personeel dat gespecialiseerd is in de behandeling van aandoeningen van de alvleesklier of slokdarm: chirurgische zorg, intensieve zorg, anesthesie, verpleegkundige en paramedische zorg, monitoring, enz.

Patiënten worden er naartoe verwezen door hun huisarts, een specialist of een andere zorginstelling.

Daling postoperatieve sterfte: positieve cijfers

Om de effectiviteit van deze centralisatie van expertise te controleren, registreren de centra hun gegevens, waaronder gegevens over postoperatieve sterfte tot 90 dagen na de operatie. De stichting Kankerregister voert jaarlijkse monitoring en evaluaties uit.

In het belang van wetenschappelijke transparantie hebben we de resultaten geanalyseerd over hetzelfde aantal jaren voor en na de centralisatie van expertise in gespecialiseerde referentiecentra op basis van overeenkomsten. Op deze manier heeft de Stichting Kankerregister gegevens vergeleken over periodes van 4 jaar voor en na de invoering van de overeenkomsten:

• Voor complexe chirurgie voor kwaadaardig slokdarmkanker was het gemiddelde sterftecijfer op 90 dagen na de operatie:
  • 9,5 % 95% CI (8.1, 11.1) in de periode 2015-2018
  • 6,2 % 95% CI (5.1, 7.6) in de periode 01/07/2019 tot 30/06/2023

In het 4e jaar van de overeenkomst daalde het sterftecijfer in België verder tot 3,2%.

• Voor complexe chirurgie voor kwaadaardig peripancreaskanker was het gemiddelde sterftecijfer 90 dagen na de operatie :
  • 7,3 % 95% CI (6.3, 8,4) in de periode 2015-2018
  • 5,1 % 95% CI (4.3, 6.0) in de periode 01/07/2019 tot 30/06/2023

In het 4e jaar van de overeenkomst daalt het sterftecijfer verder tot 3,7%.

Voor zowel complexe slokdarmchirurgie als pancreaschirurgie toont de evaluatie van de eerste drie jaar van centralisatie in gespecialiseerde centra onder overeenkomst, aan dat de totale postoperatieve mortaliteit in België is gedaald, ondanks de impact van de COVID-19 pandemie die ongetwijfeld voor individuele ziekenhuizen een zware beproeving is geweest. De eerste resultaten van het 4e jaar bevestigen en versterken deze positieve trend, met een daling van de totale postoperatieve sterfte op 90 dagen na de operatie.

Het vraagt enkele jaren voordat de voordelen van een dergelijke implementatie volledig merkbaar zijn. We zien nu al een toename in de overlevingskansen van patiënten na de operatie.

Een algemeen streven naar voortdurende verbetering

De overeenkomsten zijn erin geslaagd een structuur voor kwaliteitscontrole op te zetten en een coherente communicatie tussen de klinische experts tot stand te brengen. Alle centra met een overeenkomst woonden onze bijeenkomsten bij om de jaarlijkse resultaten te bespreken. Elk jaar stelden ze ook een individuele evaluatie op en formuleerden ze concrete actiepunten voor hun eigen centrum.

Daarnaast hebben de centra hun wetenschappelijke belangen gebundeld en twee nieuwe wetenschappelijke groepen opgericht: Audit of Belgian Esophageal Surgery (ABES) en Belgian Pancreatic Cancer Group (BPCG). Ze zijn regelmatig bijeengekomen om specifieke onderwerpen met betrekking tot chirurgie te bespreken, ervaringen uit te wisselen en nieuwe onderzoeksvragen voor te stellen.

Kortom de resultaten van deze concentratie van expertise in geconventionneerde centra zijn bemoedigend. Desondanks zullen de overeenkomsten onderwerp van gesprek blijven binnen onze verschillende overlegorganen om te onderzoeken hoe we de kwaliteit en het comfort van deze zorg verder kunnen verbeteren. We hebben ook internationale experts om feedback gevraagd en de wetenschappelijke verenigingen ABES en BPCG om aanbevelingen voor de toekomst te formuleren.

Meer informatie

We geven meer informatie over deze "complexe chirurgie-overeenkomsten”:

• complexe slokdarmchirurgie
• complexe pancreaschirurgie

Op deze webpagina's vindt u ook een samenvatting van de geconsolideerde evaluatie over 3 jaar, aangevuld met de eerste resultaten over sterftecijfers voor het 4e jaar van de overeenkomst.

Het volledige 4-jaarlijkse verslag (01.07.2019 - 30.06.2023) zal begin 2024 beschikbaar zijn.